İlişkiniz "Toksik" Olabilir Mi?

1) İkili ilişkiler nasıl sınıflandırılır?

İlişkiler iki kategoriden birine girer. Olumlu ya da sağlıklı ilişkiler, çiftin birbirini desteklediği, diğer kişiye empati ve şefkat gösterdiği ve her iki tarafın da vermeye ve almaya istekli olduğu ilişkilerdir. Olumlu ilişkiler her zaman mükemmel değildir, ancak çiftin anlaşmazlıkları olduğunda, karşılıklı olarak tatmin edici bir şekilde çözebilirler ve bir kişinin kendi isteklerini veya arzularını diğerine dayatmasıyla sonuçlanmaz. Sağlıksız ilişkiler ise genellikle bir kişi için duygusal ve bazen fiziksel olarak zararlı oldukları için toksik olarak kabul edilir.

Toksik ilişki kavramı nedir?

Terim ilk olarak Lillian Glass tarafından 1995 tarihli Toksik İnsanlar kitabında kullanılmış ve çatışma, rekabet ve bir kişinin diğerini kontrol etme ihtiyacı üzerine kurulu bir ilişkiyi belirtmek için kullanılmıştır. kıskançlık, suçlama ve karşıdaki kişinin kendinden şüphe etmesini sağlamaya çalışma gibi işaretler içerir.

Toksik insanlar ilişkinin başlarında olumsuz yanlarını göstermezler. Genellikle son derece karizmatiktirler ve ideal veya mükemmel bir partner gibi görünürler. Sonra zamanla, gerçek yanlarını göstermeye ve partnerlerine karşı aşırı kontrolcü, talepkar ve duygusal olarak taciz edici olmaya başlarlar.

Bir ilişkinin toksik olup olmadığı nasıl anlaşılır?

Bir ilişkinin toksik olup olmadığını fark etmek aylar hatta yıllar bile alabilir, en sık görülen işaretleri şunlardır;

* Eğer partneriniz size verilen desteği kısıtlamak ve ilişkiye olan bağımlılığınızı arttırmak amacıyla ailenizle veya arkadaşlarınızla olan iletişiminizi kısıtlıyor, engelliyorsa, bir diğer deyişle sosyal çevrenizden izole ediyorsa,

* Sürekli devam eden anlaşmazlık ve tartışmalar yaşanıyorsa, ilişkinizdeki tartışmalar çözümsüz kalıyor ve olumsuzluklara dayanıyorsa,

* Partneriniz sizi toplum önünde, başkalarının yanında veya özel alanlarınızda sürekli aşağılıyor, küçümsüyor veya eleştiriyorsa,

* Partneriniz yaşanan olumsuz olaylar karşısında kendi hatalarını görmeyip tüm iyi şeyleri üstleniyor ve tüm olumsuzlukların suçunu size yüklüyorsa,

* Sizi devamlı olarak başkalarıyla flört ettiğiniz, buluştuğunuz ve hatta cinsel ilişkiye girdiğinizi iddia ederek suçluyorsa ve size bunu söylerken kendi sadakatsiz tavırlara devam ediyorsa,

* Sorunlar karşısında yalan söyleyerek ve sizi manipüle ederek kendinizden şüphe etmenize neden oluyorsa,

* Ve en önemlisi alma-verme dengesi bozulup sırf diğer kişi mutlu olsun diye her şeye, hatta ahlaki, kişisel veya etik olarak sakıncalı bulduğunuz şeyleri bile yapmaya başladığınızı  fark ederseniz, toksik bir ilişki içindesiniz demektir.

Peki toksik bir ilişkiden kurtulmak için neler yapılabilir?

Toksik bir ilişkiden çıkıp olumlu, destekleyici ve sağlıklı bir ilişki bulmak için ilerlemek mümkündür. Aşağıdaki ipuçları toksisiteden kurtulmanıza yardımcı olabilir;

* Kişisel bakım – Özbakımınız için zaman yaratmak ve kendinizle tekrar ilgilenmeyi öğrenmek, önceliklerinizi iyileştirmek ve yeniden dengelemek için kritik bir adımdır.

* Yeniden Bağlantı Kurun — Sizi seven ve önemseyen arkadaşlarınız ve ailenizle yeniden bağlantı kurmak ve iletişime geçmek, duygusal iyileşmenizi güvenilir insanlarla olumlu ilişkilerle hizalamanıza yardımcı olur.

* Terapi — Psikoterapi ve danışmanlık, toksik bir partnerin yıkıcı ilişki dinamiklerini anlamada etkilidir. Terapi aynı zamanda sağlıklı bir ilişkiye hazırlanmak için gerekli olan özgüven ve öz saygının oluşmasına da yardımcı olur.

Biten bir ilişkiyi yeniden devam ettirmek mümkün müdür?

Toksik bir partnerin değişiklik yapması ve ilişkiyi yeniden kurması mümkündür. Ancak, bu değişiklikleri yapmak ve sağlıklı, destekleyici bir ortak olarak iletişim ve etkileşim kurmanın yeni yollarını öğrenmek için çalışmayı yapmaya istekli olmalıdır.

Toksik partnerler geri geldiğinde neler yapmalı?  

Toplumumuzda ilişkilerle ilgili doğru bilinen yanlışlar çok fazla, örneğin; çok kıskanıyorsa çok seviyordur, bana böyle davrandı çünkü beni çok seviyor paylaşamıyor gibi... ancak sağlıklı bir ilişkide kıskançlık veya tartışmalar iki tarafa da zarar verici şekilde değildir. Tam tersine ilişkimizin toksik olduğunu gösterir ve fiziksel, psikolojik ve sözel şiddete maruz kalıyoruz demektir.

Celladına aşık olmak romantik bir olgu değildir, bizim birtakım patolojik örüntülere sahip olduğumuzu gösterir. Aslında bu bizim suçumuz da değildir, çocukluk döneminde bakımverenlerimizle yani ebeveynlerimizle kurduğumuz ilişki koşulluysa veya bir verilip bir verilmiyorsa, örneğin uslu bir çocuk olursan seni severim gibi, çocuk burada o sevgiyi elde etmek için uğraşlar içine girecektir. Yetişkinlikte ise bunu ikili ilişkilerinde devam ettirecektir. Özellikle kaygılı bağlanmaya sahip bireylerde bu çok sık görülür. Burada önemli olan eğer bu ilişkinin içerisinden tek başımıza çıkamıyorsak psikolojik destek almak yardımcı olacaktır.

Uzman Klinik Psikolog & Aile Danışmanı Aylin KAŞKO
AYKA PSİKOLOJİ MERKEZİ
(Yazının her hakkı saklıdır, izinsiz kopyalanamaz.)